Anayasa Mahkemesi, sadece Soma ve Ermenek'teki maden facialarında ölen işçilerin 1 yakınına kamuda istihdam hakkı veren yasayı, Anayasa'nın eşitlik ilkesine aykırı bulan ve iptali için başvuruda bulunan Zonguldak İdare Mahkemesi'nin kararını reddetti.
Zonguldak İdare Mahkemesi sadece Soma ve Ermenek’teki maden facialarında ölen işçilerin 1 yakınına kamuda istihdam hakkı veren yasayı, Anayasa’nın eşitlik ilkesine aykırı olduğundan bahisle iptali için Anayasa Mahkemesi’ne başvurmuştu. Başvuruyu inceleyen Anayasa Mahkemesi başvuru talebini oyçokluğu ile reddetti.
13 Mayıs-28 Ekim 2014 tarihleri arasında maden ocaklarının yer altı işlerinde meydana gelen iş kazaları sonucunda ölen sigortalının ailesinden 1 kişinin kamuda istihdam edilmesini öngören “İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun”, 23 Nisan 2015’te yürürlüğe girmişti. Kanun ile Soma ve Ermenek’teki maden facialarında ölenlerin eş ya da çocuklarından birisi, eşi veya çocuğu yoksa kardeşlerinden birisine kamuda istihdam edilme hakkı verilmişti.
Diğer madenci ailelerinden dava
Zonguldak’ta farklı tarihlerdeki maden kazalarında hayatını kaybedenlerin yakınları Soma ve Ermenek için tanınan istihdam hakkından tüm madenci yakınlarının yararlanması için Zonguldak İdare Mahkemesi’nde dava açmıştı. İdare Mahkemesi, Soma ve Ermenek’teki faciada hayatını kaybeden madencilerin ailelerini kapsayan düzenlemeyi Anayasa’nın eşitlik ilkesine aykırı bularak dosyanın Anayasa Mahkemesi’ne gönderilmesine karar vermişti.
Anayasa Mahkemesi başvuru oyçokluğu ile redddeti.
Anayasa Mahkemesi, Zonguldak İdare Mahkemesi’nin sadece Soma ve Ermenek’te ölen maden işçilerinin yakınlarına kamuda istihdam hakkı verilmesinin Anayasa’nın 2. ve 10. maddelerine aykırılığı başvurusunu 2’ye karşı 12 oyla reddetti. Anayasa Mahkemesi gerekçeli kararında şöyle dedi:
Kanun koyucu, Anayasa’ya aykırı olmamak kaydıyla dilediği konularda düzenleme yapma yetkisine sahiptir. Kanun koyucunun, kamu yararını gerçekleştirmek amacıyla çözümlenmesi gereken bir sorun olarak gördüğü konuları bir tarih belirleyerek çözüme kavuşturması da takdir yetkisi kapsamında kalmakta olup, bu çerçevede kuralda belirtilen tarihler arasında maden ocaklarının yer altı işlerinde meydana gelen iş kazası sonucu ölen sigortalıların yakınlarına istihdam olanağı sağlayan düzenlemenin yapılmasında hukuk devleti ilkesine aykırı düşen bir yön bulunmamaktadır.
Düzenleme ile sağlanan hakkın aynı veya benzer durumdaki, kuralda belirtilen tarihler dışında maden ocaklarının yer altı işlerinde meydana gelen kazalarda ölen sigortalıların yakınları için öngörülmemesi, iptal nedeni olarak kabul edilemez.
Çok sayıda işçinin hayatını kaybettiği Soma ve Ermenek maden kazalarının sebep olduğu ve ciddi boyutlara ulaşan sosyal ve ekonomik etkilerinin giderilebilmesi amacıyla öngörülmüş kuralın uygulanmasında, sözü edilen yerlerdeki kaza tarihlerinin dikkate alınması bir keyfilik içermediği gibi anayasal ilkeleri ihlal eder nitelik de taşımamaktadır. Açıklanan nedenlerle kural, Anayasa’nın 2. ve 10. maddelerine aykırı değildir.
Ret kararına karşı oy kullanan üyeler: madde eşitlik ilkesine aykırı
Karşı oy kullanan Anayasa Mahkemesi üyeleri Osman Alifeyyaz Paksüt ile Muammer Topal karşı oy gerekçelerinde:
Sosyal devletin bu gibi durumları önceden alınacak tedbirlerle önlemesi, maddi ve manevi giderim yollarını da önceden, herkes için eşit biçimde belirlemesi gerektiğine dikkat çekti, aynı düzenlemelerden maden kazası kurbanı diğer kişilerin de yararlanmasının sosyal hukuk devleti ile eşitlik ilkeleri gereği olduğunu belirtti.