“Saray’ın yargısı”nın mevcut hali ve uygulamaları ortadayken ve de bu gidişatın karşısında toplumun tepkileri ve direnci giderek büyürken; "uzak bir galaksiden" gelmiş gibi görünen bildirge, bir paniğin ifadesi mi? Yoksa yapılan, bir göz boyama hamlesi mi?
2019 yılı “Hukukun Üstünlüğü Endeksi”nde Türkiye 8 sıra gerileyerek, bölgesinde sonuncu, Dünya’da ise 126 ülke içinde 109 uncu sırada yer almışken; yapılan araştırmalar Türkiye kamuoyunda yargıya duyulan güvenin %20 lere gerilediğini gösterirken; siyasi iktidara bağımlı kılınan ve tek adam rejiminin zor aygıtı olarak işlevlenen yargının niteliği, bağımsızlığı ve tarafsızlığı yolunda kaygılar derinleşirken ve hatta umut da neredeyse tükenmişken; bu karanlık tabloyu yaratanların içine düştüğü panikten mi, yoksa bir göz boyama ihtiyacından mı bilinmez; “Türk Yargı Etiği Bildirgesi” adlı metin, hukuk alemimize giriverdi.
Bildirge, 11 Mart 2019 günü HSK da düzenlenen bir tanıtım toplantısı ile açıklandı. Toplantıda konuşan Adalet Bakanı Abdulhamit Gül; hazırlığı üç yıl süren bildirgenin, hakim ve savcıların katkısı ile hazırlandığını ve bildirgeye yansıyan ilkelerin ise gerçekte yaşayan değerler olduğunu, dolayısıyla yeni bir keşfin söz konusu olmadığını dile getirerek, samimiyet beklentilerini en baştan boşa düşürdü. Gül’e göre yapılan, “mesleğin yazılı olan veya olmayan davranış kurallarını bütünlük içinde bir araya getirmek”ten ibaret. Tabi, yargının şu ana kadar neden böyle davranamadığı ise, yanıtsız kalan bir soru.
Mevcut durum karşısında ülkemize “çok ama çok uzak bir galaksiden”(*) gelmiş gibi duran “Türk Yargı Etiği Bildirgesi”nde, asıl olarak hakim ve savcılara yönelik kimi ilke ve kuralları içeren şu ana başlıklar yer alıyor;
1.Hakim ve savcılar insan onuruna saygılıdır, insan haklarını korur ve herkese eşit davranırlar.
2.Hakim ve savcılar bağımsızdırlar
3.Hakim ve savcılar tarafsızdırlar
4.Hakim ve savcılar dürüst ve tutarlıdırlar
5.Hakim ve savcılar yargıya olan güveni temsil ederler
6.Hakim ve savcılar mahremiyeti gözetirler
7.Hakim ve savcılar mesleğe yaraşır şekilde davranırlar
8.Hakim ve savcılar yetkindir ve mesleklerinde özenli davranırlar
Bu sekiz ana başlık altında da, her biri ile ilgili alt kural ve ilkelere de yer veren bildirge, şu sözlerle sona eriyor;
“Bu bildirge, Türkiye Cumhuriyeti hâkimleri ve savcılarının takip edecekleri etik ilkeleri belirleyen bağlayıcı bir belgedir. Hâkimler ve savcılar, bu bildirgede belirtilmeyen bir durumla karşılaştıklarında, takip etmeye onur ve vicdanları üzerine söz verdikleri yukarıdaki ilkelerin ruhuna uygun davranırlar. Türk Yargı Etiği Bildirgesi; hâkimler ve savcıların, adına karar verdikleri Yüce Türk Milletine ve O’nun her bir ferdine verilmiş sözüdür”
Hukukçuların ve kamuoyunun haklı merakı ise; şimdi bu “söz”ün tutulup tutulmayacağıdır. Şüphesiz bunun takipçisi olacağız !
Ancak, Toplumsal Hukukçular olarak, bu yolda bir iyimserlik taşımadığımızı; nitekim özlemini duyduğumuz bir yargının ve toplumsal adaletin, boş sözler ve vaatlerle değil, mücadelemizle elde edilebileceğine olan inancımızı da belirtmek isteriz …
“Türk Yargı Etiği Bildirgesi”nin orijinal metnine “https://www.adalet.gov.tr/popuplar/etik-bildirge.pdf” adresinden ulaşılabilirsiniz.
toplumsalhukuk
(*)Bilim kurgu efsanesi Star Wars (Yıldız savaşları) filminin klasikleşmiş açılış jeneriğinden alıntı; “A long time ago in a galaxy far far away …”