AİHM, Çatal/Türkiye kararında, 685 sayılı KHK ile ihraç işlemine karşı başvuru imkânı öngören yeni bir düzenleme kabul edildiği gerekçesiyle başvuruyu reddetti
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, Çatal / Türkiye davasına ilişkin kararında, başvuruyu iç hukuk yolları tüketilmediği gerekçesiyle kabul edilmez buldu
Ankara İş Mahkemesinde hakim olarak görev yapmakta iken, 24 Ağustos 2016 tarihinde 667 sayılı KHK kapsamında Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu(HSYK) tarafından meslekten ihraç edilen Kadriye Çatal’ın, bu karara itirazının reddedilmesi üzerine, 5 Aralık 2016 tarihinde AİHM’e yaptığı başvuru, Mahkeme tarafından iç hukuk yolları tüketilmediği gerekçesiyle kabul edilemez bulundu.
AİHM: 685 sayılı KHK, HSYK tarafından verilen meslekten ihraç kararlarının yargısal denetimi konusunda ulusal yargı organlarının yetkisine ilişkin tartışmayı sona erdirmiştir
AİHM kararında başvurucu Çatal’ın, ulusal yargı organlarına bir başvuru yapmadan Mahkemeye başvurduğunu belirtilerek kararında şu ifadelere yer verdi:
İdari yargı yolunun etkililiği konusunda, işbu başvurunun sunulmasından sonra kabul edilen 685 Sayılı kararname, 667 Sayılı kararnamenin 3. maddesi gereğince alınan tedbirlere karşı yapılacak başvuruların esastan incelenmesi için ilk derece mahkemesi olarak Danıştayı tayin etmiştir.
Bu tür tedbirlere konu olan kişiler, kendileri hakkında alınan kararın kesinleşmesinin ardından 60 gün içinde söz konusu yüksek mahkemeye başvurma imkânına sahiptirler. Somut olayda, başvurucu Çatal söz konusu kararnamenin geçici 1. maddesinin 4. bendi uyarınca bu kararnamenin yayımlanmasından itibaren 60 gün içinde Danıştaya başvuru yapma imkânına sahiptir. Böylece yürütme organı, olağanüstü hal rejiminde kabul edilen kararnameler gereğince alınan tedbirlerin yargısal denetimi konusunda ulusal yargı yerlerinin yetki alanına ilişkin tartışmaya son vermiştir. Bu halde, başvurucu Çatal’ın yararlanabileceği, Sözleşme hükümlerinin ihlali durumunda ulusal yargı organlarına bu ihlali ulusal düzeyde giderme olanağı tanıyan yeni bir hukuk kuralı mevcuttur.
Öte yandan, Danıştayın kararı daha sonra ve gerekirse bireysel başvuru yoluyla Anayasa Mahkemesinin incelemesine sunulabilir. Anayasa Mahkemesinin incelemesi ve kararından sonra, kişiler, eğer gerekli görürlerse, Mahkeme önünde Sözleşmede korunan haklarının ihlal edildiği şikâyetini ileri sürebilirler.
AİHM: İç hukuk yollarının tüketilmiş olması koşulu başvurunun yapıldığı tarihe göre değerlendirilir genel ilkesine bir istisna yapılabilir
AİHM kararında, “iç hukuk yollarının tüketilmiş olması koşulu başvurunun yapıldığı tarihe göre değerlendirilir genel ilkesine bir istisna yapılabileceği” belirtildi. Bu durumda “sözleşme hükümlerinin ihlalinin mağduru olduğunu değerlendiren kişinin bu yeni başvuru yolunu deneme yükümlülüğü altında olduğu”, “685 Sayılı kararname ile kurulan yolun a priori erişilebilir bir yol olduğu ve Mahkemenin, bu yolun başvurucu Çatal’ın Sözleşme hükümlerine dayanarak ileri sürdüğü şikâyetleriyle ilgili olarak uygun bir onarım sağlayamayacağını ve makul bir başarı perspektifi sunmadığını gösteren hiçbir unsura sahip olmadığı” değerlendirmesinde bulundu.
AYM, meslekten ihraç edilen hakimler Hacı Osman Kaya ve Murat Hikmet Çakmakçı’nın başvurusunda da aynı gerekçeyle kabul edilemezlik kararları vermişti
AYM’nin Hacı Osman Kaya ve Murat Hikmet Çakmakçı’nın başvurularına ilişkin kararlarında da: 685 sayılı KHK’da “667 sayılı KHK’nın 3. maddesi kapsamında meslekten çıkarılan yargı mensuplarının bu karara karşı Danıştay’a dava açabileceklerinin açıkça belirtildiği ve anılan uyuşmazlıkların çözümünde idari yargıda hangi yargı yerinin görevli olduğuna yönelik uygulamada yaşanan tededdütlerin giderildiği” belirtilmişti.
AİHM Çatal-Türkiye kararının türkçe tam metni için tıklayınız
AYM ihraç edilen hakimlerin bireysel başvurusunu kabul edilemez buldu
toplumsalhukuk